محمدعلی اسلامی ندوشن، استاد برجسته فرهنگ و ادب ایرانزمین، اکنون حدود نیم قرن است که با نگاهی دقیق و کاربردی مشغول پژوهش و مطالعه و تحقیق در عرصهٔ ادبیات فرهنگ ایران است. او در سال ۱۳۰۴ در ندوشن یزد به دنیا آمد. تحصیلات خود را در یزد آغاز کرد و در مدرسهٔ البرز تهران پیگرفت. وی در رشتهٔ حقوق از دانشگاه تهران فارغالتحصیل و از دانشگاه سوربن موفق به اخذ درجه دکتری حقوق شد. پس از بازگشت به ایران در دهٔ سی، مدتی به اقتضای رشتهٔ خود به قضاوت در دادگستری پرداخت اما سرانجام، توجه و دلبستگی وی به ادبیات و فرهنگ راه اصلی او را رقم زد و در شمار اعضای هیأت علمی دانشکده ادبیات دانشگاه تهران قرار گرفت. اسلامیندوشن از آن روزگار ضمن تدریس و پژوهش درباره ادبیات ایران، آثاری متعدد را در این حوزه به رشتهٔ تحریر درآورد. آثار وی از چند نظر بسیار برجسته و شاید تا حدی، لااقل در روزگار اکنون، منحصر به فردند:
وی در آثار خود، نگاهی تحلیلی و کاربردی به ادبیات دارد؛ بدین معنی که توجه به عناصر زیباشناسانه و هنری در بررسی اثری ادبی توسط او همواره با تحلیل محتوای آن از منظر فرهنگ همراه است.
دیگر آن که خوانش تازهٔ وی از آثار کلاسیک ادبیات و ارتباطی که میان این آثار و رویکردهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و … میگشاید میتواند برای دستهای از مخاطبان امروز که شاید آشنایی و آشتی کمتری با آثار کهن ادبی داشته باشند، مفید باشد.
آشنایی وی با آثار ادبی جهان و جریانهای هنری دوران و تسلط به زبانهای فرانسوی و انگلیسی، قدرت و دامنهٔ نقد و تحلیلهای او را بیشتر کرده است… . نکتهٔ مهمی که در همهٔ آثار وی به چشم میزند دغدغه و نگرانی آگاهانهٔوی در باب ایران و فرهنگ ایران است. وی همه جا میکوشد انسان و به طور خاص هر ایرانی، فرهنگشناس و فرهنگمدار و دوستدار فرهنگ باشد تا در پرتو این آگاهی، زندگانی را نیکوتر و رستگارانهتر سپری کند. متن کامل این نوشته را در اینجا بخوانید.